De oorlog tegemoet

De oorlog tegemoet | omslagVan de achterflap:

De Nederlandse Spanjestrijders, onder wie de schrijver Jef Last, wisten heel goed waarom ze hun leven waagden in de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939): als generaal Franco de macht zou krijgen in Spanje, zouden diens bondgenoten Hitler en Mussolini een ideale uitgangspositie hebben voor een nieuwe wereldoorlog. Door in Spanje te vechten, hoopten de Nederlandse strijders de wereld te redden van het fascisme. Maar veel Nederlanders dachten er anders over. Eerder dan als tegenstanders van Hitler werden de Spanjestrijders gezien als trawanten van Stalin: communisten die in Spanje, en later ook in Nederland, een rood regime wilden vestigen.

In De oorlog tegemoet volgen Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga op meeslepende wijze enkele van de markantste onder de pakweg 700 Nederlandse strijders – voor, tijdens en na de Spaanse Burgeroorlog. Zij vertellen over de motivatie van de strijders, de kille ontvangst die hun bij terugkeer wachtte en hun moeizame weg naar eerherstel, en leggen zo bloot hoe Nederland in de cruciale jaren voor mei 1940 worstelde met zijn identiteit en positie in Europa, waar de politieke spanningen het kookpunt naderden.


Met dit vloeiende vertoog zetten Petram en Kruizinga een monument neer voor de Nederlandse Spanjestrijders, de foreign fighters uit het verleden, die aangedreven door een vervlogen heilsleer (het communisme) bereid waren aan verre fronten te sneuvelen. En passant laten zij ook indringend zien hoe versimpelde beeldvorming in de media en populisme in de politiek al ten tijde van het interbellum een scherpe blik op de echte gevaren voor de nationale veiligheid – de opkomst van het fascisme – vertroebelden.

— Beatrice de Graaf


De oorlog tegemoet (Uitgeverij Atlas-Contact) is onder meer beschikbaar als e-book:

De oorlog tegemoet | omslag
De oorlog tegemoet (e-book)
Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga
€ 9,99

Recensies van De oorlog tegemoet

Petram en Kruizinga hebben een boek geschreven dat een verhelde­rend licht laat schijnen over een episode in de recente Europese geschiedenis, die in het Nederlandse collectieve geheugen goeddeels is verdrongen door de Tweede Wereld­oorlog, de periode van dekolonisatie en de Koude Oorlog. Daarnaast doen de auteurs dat in een buitengewoon leesbare stijl, die het moeilijk maakt het boek weg te leggen.

Volledige recensie

Militaire spectator - logo

Militaire Spectator – Jan Schoeman

7 juli 2021

Een van de sterke kanten van het boek is de uitgebreide aandacht voor de manier waarop de Nederlandse pers en het publiek reageerden op de inspanningen van communisten om Spanjestrijders te werven.

Volledige recensie

TSEG logo

TSEG – Bart van der Steen

23 juni 2021

Petram en Kruizinga laten zich niet leiden door ideologische debatten die in de jaren zeventig en tachtig nog de gemoederen verhitten, maar hebben zich bij hun vraagstelling wel degelijk laten beïnvloeden door de actualiteit.

Volledige recensie

Nederlandse Boekengids | logo

De Nederlandse Boekengids – Rob Hartmans

3 maart 2021

Evenwichtig en overtuigend. Goed geschreven en gedocumenteerd.

Volledige recensie

Nederlands Dagblad | logo

Nederlands Dagblad – Willem Bouwman

22 januari 2021

[Z]eker waard […] om te lezen. De auteurs hebben een vlotte pen, het verhaal is boeiend en het wordt onderbouwd door overvloedig en interessant bronmateriaal.

Volledige recensie

Sargasso | logo

Sargasso – Jos van Dijk

31 oktober 2020

Petram en Kruizinga schetsen een levendig beeld van de avonturen van de Spanjestrijders. […] Als bijdrage aan de geschiedenis van de Nederlandse maatschappij en politiek is dit goed geschreven boek bijzonder waardevol.

Historisch Nieuwsblad | logo

Historisch Nieuwsblad – Rob Hartmans

2020

Een vlot geschreven en hoogst interessant boek dat afrekent met heel wat taboes.

Volledige recensie

Kunsttijdschrift Vlaanderen – Pieter Jan Verstraete

19 oktober 2020

Een heel mooi boek.

Beluister volledige bespreking.

NOS Met het oog op morgen | logo

Met het oog op morgen – Hans Renders

18 oktober 2020

Petram en Kruizinga laten goed zien hoe het beeld van de Spanjegangers in de loop der jaren is gekanteld. De Spanjegangers werden bekeken zoals de terugkeerders uit Syrië nu: met veel argwaan. Ze hadden leren vechten, wat gingen ze in Nederland met die nieuw verworven vaardigheden doen?

Volledige recensie

NRC Handelsblad | logo

NRC – Jeroen van der Kris

16 oktober 2020

Petram en Kruizinga laten op overtuigende manier zien welke motivaties de vrijwilligers hadden en wat tegelijkertijd de houding was van de Nederlandse regering […] een zeer informatief boek over […] en nog eens mooi geschreven ook.

Volledige recensie

Traces of War

10 oktober 2020

De ideeënstrijd achter het geweld wordt prima uitgewerkt.

Volledige recensie

Trouw | logo

Trouw – Paul Van der Steen

3 oktober 2020

Met dit vloeiende vertoog zetten Petram en Kruizinga een monument neer voor de Nederlandse Spanjestrijders, de foreign fighters uit het verleden, die aangedreven door een vervlogen heilsleer (het communisme) bereid waren aan verre fronten te sneuvelen. En passant laten zij ook indringend zien hoe versimpelde beeldvorming in de media en populisme in de politiek al ten tijde van het interbellum een scherpe blik op de echte gevaren voor de nationale veiligheid – de opkomst van het fascisme – vertroebelden.

Beatrice de Graaf

Meer over De oorlog tegemoet

De oorlog tegemoet heb ik samen met Samuël Kruizinga geschreven.

Lodewijk Petram en Samuël Kruizinga, auteurs van De oorlog tegemoet. Foto Jelmer de Haas.
Auteursfoto De oorlog tegemoet. Foto Jelmer de Haas.

Gerelateerde publicaties

‘Terreur op de Coolsingel’, Historisch Nieuwsblad 27 (5), 14-20. Online beschikbaar.

‘1936: De geuzen in Madrid’, in: Lex Heerma van Voss e.a. (red.), Wereldgeschiedenis van Nederland (Amsterdam: Ambo|Anthos, 2018) 526-531. Lees meer.


Ons project werd financieel ondersteund door het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Stichting Democratie & Media en het Professor Van Winterfonds.